We proberen allemaal zo gezond mogelijk te eten, maar vaak denken we niet na over de pannen waarin we dit eten klaarmaken. En dat is jammer, want al eet je nog zo gezond, als je het klaarmaakt in een pan die schadelijke stoffen bevat kan dat je gezondheid behoorlijk schaden.
Waarom zijn bepaalde pannen ongezond?
Veel pannen van tegenwoordig bevatten een anti-aanbaklaag die gemaakt is van teflon, een soort plastic. Als je je eten hierin bakt op een normale temperatuur van zo’n 200 graden is er niks aan de hand. Wanneer de pan echter te heet wordt dan begint de stof te ontleden. Er ontstaan dan kleine brokjes die ontzettend giftig voor ons zijn. Een pan die beschadigd is zou je dan ook eigenlijk ook direct weg moeten gooien zodra er krasjes en schilfertjes in de pan zitten.
Gebruik je nog pannen met een Teflon antiaanbaklaag, die je vóór 2015 hebt gekocht? Dan kun je deze beter vervangen. In 2015 zijn er in Teflon namelijk giftige stoffen (PFOA) ontdekt. Om die reden zijn er ook nergens meer Teflon pannen te koop met deze giftige stof. Dit is wettelijk verboden.
Zelf heb ik deze pannen ook jarenlang gehad want alles wil er goed in bakken en je hebt bij de bereiding niet veel olie nodig. Wat me wel steeds opviel was dat ik best wel vaak nieuwe koekenpannen moest kopen omdat de anti-aanbaklaag na verloop van tijd losliet. Ondanks dat ik alleen maar houten spatels of lepels gebruik bij het bakken. Voor mij reden genoeg om al mijn oude pannen weg te doen en nieuwe gifvrije pannen te kopen. Maar wat voor pan kies je dan? Ik ben er helemaal ingedoken en heb ook advies gevraagd bij een kookwinkel. Uiteindelijk kwam ik tot de volgende conclusie.
Wat zijn veilige pannen om in te bakken?
Wanneer je op zoek bent naar een pan zonder schadelijk stoffen dan kun je het beste kijken naar een pan die gemaakt is van:
- roestvrij staal
- gietijzer
- keramiek
Deze materialen zijn meestal veilig en ze bevatten geen schadelijke stoffen die in het voedsel kunnen lekken. Over het algemeen zijn dit soort pannen wel duurder, maar je zult zien dat ze een stuk langer meegaan en dat bespaart op de lange termijn ook geld. Gietijzeren pannen gaan als het goed is zelfs een leven lang mee. Die hoef je dus nooit meer te vervangen als je ze op de juiste manier behandeld.
Uiteindelijk heb ik zelf gekozen voor gietijzeren pannen. Ik vond ze wel behoorlijk prijzig dus ik heb ze niet allemaal in één keer gekocht, maar inmiddels heb ik twee koekenpannen, een wok en een braadpan.
Hoe bak je in een gietijzeren pan?
Het is wel even wennen om te bakken in een gietijzeren pan want dat werkt echt heel anders dan een koekenpan of wok met een anti-aanbaklaag. Omdat die anti-aanbaklaag er niet in zit plakt alles veel sneller aan de bodem vast. Dit is echter maar tijdelijk, want eigenlijk creëer je deze laag zelf hoe vaker je in de pan bakt. Dit komt ook omdat je hem niet schoonmaakt met afwasmiddel, maar hierover later meer.
Wat belangrijk is om te weten is dat je een gietijzeren pan langzaam moet verwarmen en dat je nooit de hoogste stand moet gebruiken. De pan wordt dan namelijk veel te heet en dan verbrand het eten.
Voor het eerste gebruik
Soms moet je een gietijzeren pan eerst inbranden voordat je hem kunt gebruiken. De pan die ik kocht was al ingebrand maar ik zou dit wel even navragen wanneer je er eentje koopt.
Hoe maak je gietijzeren pannen schoon?
Je kunt een gietijzeren pan schoonmaken met wat warm water en een sponsje. Gebruik geen afwasmiddel, want dit tast de anti-aanbaklaag die je zelf hebt gecreëerd aan. Als de pan heel erg vies is of er zitten aangekoekte stukjes in dan kun je hem ook even met wat water op de kookplaat verwarmen. Vaak komen de stukjes dan wel los. Zelf was ik de pan regelmatig schoon met een heel klein beetje heet water en baking soda. Hij ziet er dan weer als nieuw uit.
Het sponsje wat ik gebruik kocht ik bij de kookwinkel en die is speciaal bedoeld voor het schoonmaken van gietijzeren pannen.
Hoe houd je een gietijzeren pan zo lang mogelijk mooi?
Gietijzeren pannen zijn wel wat bewerkelijker, want je moet ze na het schoonmaken goed afdrogen (anders gaat hij roesten) en de binnenkant insmeren met wat olie.
Gietijzeren pan met emaille
Vind je een gietijzeren pan teveel gedoe, dan kun je ook kiezen voor een gietijzeren pan met een emaille-laag. Dit is een laag die gemaakt is van gesmolten glas waardoor de pan wordt beschermt tegen roesten en zuren.
Zelf heb ik een braadpan met een emaille laag en die gebruik ik best vaak. Vooral bij het maken van eenpansgerechten en pastasauzen. Je kunt ze op een normale manier schoonmaken en het eten bakt er ook minder snel in aan.
Mocht een gietijzeren pan met emaille om wat voor reden dan ook toch beschadigen, dan hoef je er niet over in te zitten dan je schadelijke stoffen binnenkrijgt, want die zitten er niet in. Je kunt de pan dan ook gewoon blijven gebruiken. Het is wel verstandig om een betreffende kras of beschadiging in te smeren met wat olijfolie zodat hij niet gaat roesten.
Voordelen
Ik noem nog even de voordelen van een gietijzeren pan voor je op:
- zonder schadelijke stoffen
- blijft lang warm
- bij goed gebruik gaat hij een leven lang mee
Nadelen
Er zitten ook een paar nadelen aan een gietijzeren pan:
- de pan heeft meer onderhoud nodig
- je moet voorzichtig zijn met grote temperatuurverschillen. Dus niet een hete pan direct onder de koude kraan doen (dit kan overigens bij de meeste pannen niet)
- gietijzeren pannen zijn in de meeste gevallen een stuk zwaarder in gewicht
- niet geschikt voor zure ingrediënten (tomatensaus kun je dan ook beter klaar maken in een pan met een emaille-laag)
Voor mij persoonlijk wegen de voordelen een stuk zwaarder dan de nadelen. Het schoonmaken mag dan iets meer tijd kosten, maar dat vind ik zelf geen probleem.
Tip. Wanneer je een stukje vlees bakt, wacht dan tot het vanzelf loslaat en draai het dan pas om.
Handig om te weten
Wat is het voordeel van een gietijzeren pan?
Een gietijzeren pan bevat geen giftige stoffen en gaat een leven lang mee.
Is een gietijzeren pan gezond?
Bij het bakken in een gietijzeren pan kunnen er geen deeltjes van een anti-aanbaklaag loslaten (want die is er niet) waardoor je geen stukjes hiervan binnen kunt krijgen.
Wat mag niet in een gietijzeren pan?
Je kunt beter geen zure ingrediënten (waaronder tomatensaus) gebruiken in een gietijzeren pan omdat dit de natuurlijke anti-aanbaklaag kan aantasten.
Hoe lang gaat een gietijzeren pan mee?
Een gietijzeren pan gaat bij goed gebruik en onderhoud een leven lang mee.
Is gietijzer geschikt voor alle warmtebronnen?
Ja, je kunt een gietijzeren pan gebruiken op een gasfornuis, inductie, elektrisch, grill en hij kan zelfs in de oven (uiteraard niet als er een houten handvat op zit 🙈)
Ik heb last van roest in mijn gietijzeren pan, hoe kan dit?
Gietijzer heeft een poreus oppervlak waardoor het gevoelig is voor roest. Het is daarom belangrijk dat je de pan altijd goed afdroogt voordat je hem opruimt.
Geef een reactie