Geschatte leestijd: 8 minuten
Het kan je bijna niet ontgaan zijn. Bijna elke dag is er wel iets in het nieuws te vinden over de eikenprocessierups en hoe we die moeten bestrijden. Het is inmiddels een ware plaag en het lijkt alleen maar erger te worden de komende jaren. Mijn man zit na zijn bezoek aan Rock Werchter ook al onder de plekken 😬.
Inhoudsopgave
Wat is een eikenprocessierups
De processierups, of eigenlijk de eikenprocessierups is de rups van een nachtvlinder. De rups kwam oorspronkelijk voor in Zuid-Europa, maar sinds het eind van de 20e eeuw kun je hem echter steeds noordelijker vinden. Daardoor zien we de rups steeds meer in Nederland en België. De processierups voedt zich met de blaadjes van eikenbomen.
Waarom is de processierups vervelend
Wat is er nu zo vervelend en gevaarlijk aan deze eikenprocessierups zul je denken. Een rupsje, die kan toch niet zoveel kwaad aanrichten? Dat was in ieder geval wel mijn eerste reactie. Niks is echter minder waar.
Op het lichaam van de rups zitten brandhaartjes die pijlvormig zijn en weerhaakjes hebben. Die haartjes worden bij een bedreiging afgeschoten en kunnen dan in onze huid, ogen of luchtwegen terechtkomen. De stofjes die van de haren afkomen kunnen zorgen voor huiduitslag, zwellingen, rode ogen en jeuk en in zeldzame gevallen koorts, braken en duizeligheid. Niet alleen vervelend voor mensen, maar ook dieren hebben er last van.
Bij die bomen wegblijven zou je denken. Maar daarmee is het probleem niet opgelost. De haartjes verspreiden zich door de wind en zo komen ze in contact met wandelaars of fietsers. Ze kunnen zelfs door kleding heen gaan. In Schiedam kregen vorige week zelfs honderden leerlingen vrij van school omdat de schoolpleinen vol zaten.
En daar blijft het niet bij. Er zijn ouders die hun kinderen niet meer buiten laten spelen en hun wasgoed niet meer op durven hangen uit angst dat er haartjes in de kleding gaat zitten. Iets waar ik zelf ook mee zit omdat er vlak achter ons huis allemaal eikenbomen staan en het best wel waait.
Hoe herken je de eikenprocessierups?
Je kunt de nesten herkennen aan grote ronde spinsels die de rupsen maken van vervellingshuidjes met brandharen en uitwerpselen. Je ziet dan een soort bal op de stam of op de dikkere takken. Soms zijn er meerdere nesten op een boom aanwezig. Meestal zitten ze aan de zuidzijde van de boom in de top, maar ze kunnen ook aan de voet van de boom zitten. De rupsen verplaatsen zich in een sliert (in processie) naar de blaadjes. Ze kunnen op die manier de bomen helemaal kaal vreten.
Hoe moeten we de processierups bestrijden?
Een probleem los je op door de bron op te lossen. Dat het hier warmer wordt is één van de bronnen van dit probleem, maar dat is lastig om nu direct op te lossen. Het andere probleem is dat we het steeds moeilijker maken voor vogels (koolmezen) om hun te nestelen en dat is een bron waar we wel een oplossing voor hebben.
Want, de eikenprocessierups bestrijden is zo makkelijk nog niet. Het mooiste zou natuurlijk zijn dat de natuur daar zelf voor zorgt, maar dat gebeurt maar gedeeltelijk. Eén van de natuurlijke vijanden van de processierups is de koolmees. Deze eet de rupsen en poppen op. Er zijn daarom ook op meerdere plaatsen in Nederland op grote schaal mezenkastjes opgehangen om de aanwezigheid van deze vogeltjes te stimuleren.
Manieren van bestrijden:
- natuurlijke vijand, koolmeesjes
- kappen van eikenbomen
- wegzuigen
- het spuiten van chemische bestrijdingsmiddelen
Natuurlijke vijand
Vanochtend las ik dat de gemeente Utrecht het op de meest vriendelijke manier gaat proberen. Zij gaan 120 vogelhuisjes ophangen om de vogelstand te bevorderen om zo het probleem van de processierups aan te pakken. Vervolgens zullen enkele studenten de vogelhuisjes gaan monitoren en schoonmaken. Dit zou mijn keuze zijn. Dit is ecologisch. Dat het werkt hebben ze gezien in Brummen. Daar plaatsten ze vorig jaar koolmezenkasten op plekken waar veel rupsenoverlast was, en dat werd een succes. Niet dat ze alle rupsen opeten, dat is onmogelijk, maar het zorgt wel voor een stuk minder overlast.
Kappen van eikenbomen
Een ander methode is het kappen van eikenbomen en deze te vervangen voor een andere soort boom. Dit advies wordt gegeven door Silvia Hellingman van het Kenniscentrum Eikenprocessierups. Dit is overigens wel haar standpunt en niet dat van het kenniscentrum, want het levert een hoop protest op. En dat kan ik me heel goed voorstellen.
Silvia geeft trouwens wel aan dat ze niet pleit voor het massaal kappen van alle eikenbomen. Het gaat haar vooral om bomen die op plekken staan waar mensen verblijven en veel kwetsbare mensen komen. Denk bijvoorbeeld aan scholen, kinderspeelplaatsen en ziekenhuizen.
Wegzuigen van de eikenprocessierupsen
Het wegzuigen van de rupsen (door een specialist!) is ook een methode. Ze moeten daarna bij een temperatuur van minimaal 600 graden Celsius verbrand worden of worden begraven. Probeer dit niet zelf want je krijgt er de gifstof niet mee weg. Daarnaast maken de rupsen door het branden een schrikbeweging en daarbij komen de brandhaartjes juist los.
Chemische bestrijdingsmiddelen inzetten
De laatste methode is het spuiten van chemische bestrijdingsmiddelen. Dit is volgens mij ook geen goede oplossing. Het zal helpen tegen de processierups maar ook andere insecten zullen hieraan doodgaan. Dan zitten we straks weer met een tekort aan bepaalde insecten die normaalgesproken zorgen voor een natuurlijk evenwicht. En zo blijven we bezig.
Wat kun je doen als je brandhaartjes van de processierups op je hebt gekregen?
- Niet krabben of wrijven.
- Spoel het betreffende lichaamsdeel goed af met lauw water.
- Probeer met behulp van plakband of een kledingroller de haartjes eruit te krijgen.
- Doe de kleding uit waar de brandhaartjes inzitten en was dit op minimaal 60 graden.
- Tegen de jeuk kun je je insmeren met een verkoelende zalf op basis van calendula, Aloë Vera, menthol of Eucalyptus.
Kortom, laten we vooral beginnen om ecologischer naar dit soort problematiek te kijken. Beginnen bij de bron, de oorzaak en dan vervolgens oplossingen aandragen die in harmonie zijn met de natuur. Ecologisch. Eigenlijk gewoon heel logisch.
Veel gestelde vragen
De eikenprocessierups is een rups die brandharen heeft waar mensen en dieren gezondheidsklachten van kunnen krijgen. Ze komen in groepjes samen en vormen grote nesten op de stam en de zijtakken van een eikenboom.
De rupsen maken grote ronde spinsels van vervellingshuidjes met brandharen en uitwerpselen. Je ziet dan een soort bal op de stam of op de dikkere takken. Soms zijn er meerdere nesten op een boom aanwezig.
Je kunt last krijgen van jeuk, bultjes of blaasjes op de huid, rode of dikke ogen of een rode huid. Maar ook een kriebel in de keel, hoesten of moeilijk kunnen slikken zijn klachten die kunnen voorkomen. Sommige mensen hebben er zoveel last van dat ze er zelfs van moeten overgeven of koorts van krijgen.
De rups is actief tussen begin april en half juli. Vanaf half mei tot begin juli is de overlast het grootst omdat de volgroeide rupsen dan de haartjes ‘schieten’, als verdedigingsmechanisme. Daarna kunnen de brandharen in lege nesten nog jarenlang voor overlast zorgen doordat ze door de wind worden meegevoerd.
– Doe voorzichtig de kleding uit waar de brandhaartjes inzitten. Was deze kleding zo snel mogelijk, het liefst op 60 graden. Wanneer dat te heet is dan kun je het op een lagere temperatuur wassen. Controleer dan wel even goed of je last krijgt wanneer je het kledingstuk weer aantrekt.
– Heb je brandhaartjes op je huid gekregen, dan kun je er met plakband overheen gaan.
– Stap onder de douche en spoel je huid en ogen af.
– Wat je niet moet doen is krabben of wrijven. Zo maak je het vaak alleen maar erger.
Blijf zo veel mogelijk uit de buurt van besmetten bomen.
Ga je naar een gebied waar je processierupsen kunt verwachten, zorg er dan voor dat je in ieder geval je armen, benen en je hals bedekt.
Deze zijn pijlvormig met weerhaakjes.
De processierups is een harige rups en hij ziet er zo uit (foto gemaakt door: makamuki0)
Geef een reactie