Is het je al eens opgevallen dat het overgrote deel van vleesvervangers bestaat uit soja? Op zich niks mee mee zou je denken, maar er zijn best veel mensen die zich afvragen of soja wel zo duurzaam is. Het is inmiddels wel bekend dat er massaal bomen worden gekapt om ruimte te maken voor sojaplantages. Hoe kan het dan dat sojaburgers als een duurzaam alternatief voor vlees worden aangeprezen? Ik zocht het uit, is soja duurzaam of niet?
Soja is op bepaalde manieren duurzaam
Sojabonen en producten gemaakt van sojabonen, zoals sojamelk en tofu, kunnen op bepaalde manieren duurzaam zijn. Eén van de redenen hiervoor is dat de sojaplant minder meststoffen nodig heeft dan andere gewassen. Dit komt omdat er stikstofknolletjes aan de wortels zitten die stikstof uit de lucht binden. Zo voorziet de plant in zijn eigen stikstofbehoefte. Naast het feit dat sojabonen dus minder meststoffen nodig hebben, heeft het ook een vrij hoge opbrengst.
Negatieve gevolgen van soja op het milieu
Maar soja kan ook negatieve gevolgen hebben voor het milieu. Verreweg de meeste soja wordt geteeld in Zuid-Amerika, op plekken waar het ten koste gaat van regenwouden of andere natuur. Dit zorgt in grote delen van Zuid-Amerika voor een ecologische ramp. Het heeft o.a dramatische gevolgen voor bepaalde diersoorten die alleen daar leven en door de ontbossing nu uitsterven.
Soja voor menselijke consumptie en soja als veevoer
Het blijkt dat er een behoorlijk verschil zit in soja voor menselijke consumptie en soja die gebruikt wordt als veevoer voor dieren.
Soja bestemd voor veevoer
De soja die voornamelijk als veevoer wordt gebruikt, wordt in Zuid-Amerika geteeld. Deze soja is in de meeste gevallen genetisch gemodificeerd (GMO). Dit houdt in dat de soja immuun is gemaakt voor glyfosaat, een bestrijdingsmiddel. Je kent het vast wel als Roundup, het middel wat vaak werd ingezet als onkruidverdelger. Dit giftige middeltje bestrijd al het onkruid en insecten in één keer zonder dat het de sojaplant aantast. Op de lange termijn worden het onkruid en de insecten echter resistent tegen Roundup en dan werkt het dus niet meer goed. De boeren gebruiken dan weer andere bestrijdingsmiddelen en daardoor wordt de biodiversiteit enorm aangetast.
Soja voor menselijke consumptie
Hoe zit het dan met producten zoals tofu en sojamelk die bestemd zijn voor menselijke consumptie? Waar komt de soja voor die producten vandaan? Veel producenten van plantaardige producten halen hun soja uit Europa. Dit is dus wel duurzaam, want de transportkosten zijn lager en de sojabonen komen vaak van gecertificeerde biologische boeren.
Voorbeelden van merken die verantwoorde soja gebruiken zijn Alpro, Provamel en Taifun. De soja wordt verbouwd op plekken waar dit niet ten koste gaat van regenwouden of andere natuur. Zo komt de soja die Taifun gebruikt uit Duitsland, Oostenrijk en Frankrijk. De sojabonen voor Provamel komen ook uit Europa, voornamelijk uit Frankrijk, Italië en Oostenrijk. En Alpro gebruikt soja die voor het grootste deel uit Europa komt. De rest komt per boot uit Canada (dat is dan mijns insziens dan iets minder duurzaam 🤔).
Alternatieven voor soja
Vleesvervangers die gemaakt zijn van soja zijn dus over het algemeen duurzaam te noemen. Toch wil je misschien niet elke dag soja eten. Wat zijn dan goede alternatieven?
De beste alternatieven voor soja als vleesvervanger zijn:
- Vlinderbloemigen zoals bonen, linzen en erwten
- Granen zoals quinoa, gerst en bulgur
- Noten en zaden zoals amandelen, cashewnoten en zonnebloempitten
- Groenten zoals champignons, bloemkool en aubergine
- Mycoproteïne, die gemaakt is van schimmels en een veelgebruikt ingrediënt is in vleesvervangers zoals Quorn.
Conclusie, is soja duurzaam of niet?
Soja, zoals je hebt kunnen lezen, kan duurzaam zijn. Is het voor menselijke consumptie dan wordt het vaak op een duurzame manier geproduceerd. Die plantaardige burger kun je dus met een gerust hart eten. Echter, als het gaat om soja wat bestemd is voor veevoer dan is het absoluut niet duurzaam.
Geef een reactie